شرکت پارس عمران شهسوار مجری سیستم های ابیاری تحت فشار در رفسنجان
درخت پسته اهلی (.Pistacia Vera L) متعلق به تیره سماق (Anacardiaceae) است جنس Pistacia دارای ۱۱ گونه است که همگی آنها از خود، تربانتین یا سقز ترشح می کنند.گیاهان این تیره بصورت درخت یا درختچه هستند.
درخت پسته دارای برگ‍های مرکب شانه ای است و هربرگ یک جوانه جانبی را در برمی‍‍گیرد. اکثر جوانه های جانبی به گل آذین اولیه مبدل می شوند و یک محور اصلی را تشکیل می دهند که در سال بعد خوشه پسته را تولید می کنند. بنابراین این خوشه های پسته به صورت جانبی بر روی شاخه یکساله می شوند.
درخت پسته دو پایه است، یعنی برای تولید میوه به وجود هر دو پایه نر و ماده نیاز می باشد و تشخیص درخت نر و ماده از یکدیگر از روی گل آنها (آن هم در فصل بهار و به هنگام گل دادن ) میسر است. کارشناسان و باغداران باتجربه از روی اندازه درخت، شکل برگ‍ها، شکل جوانه ها و نحوه استقرار آنها برروی شاخه ها، درخت نر را از ماده براحتی تشخیص می دهند.
گل ها فاقد گلبرگ و غده های شهد ساز بوده، بنابراین زنبور عسل را به خود جلب نمی کند و گرده گل توسط باد پراکنده می شوند. درخت نر در فروردین ماه حدود ۵ تا ۷ روز زودتر از درخت ماده به گل می نشیند که گلهای آن به صورت خوشه ای بوده و هر خوشه، توده ای ازگل‍های متراکم می باشد. گلها بدون گلبرگ و کاسبرگ حقیقی هستند. هرگل نر مشتمل بر۵ پرچم بیضی شکل با میله کوتاه سبز رنگ است. گل ماده همانند گل نر خوشه ای است با این تفاوت که شکل قرار گرفتن گلها بر روی خوشه بصورت منفرد و با فاصله از یکدیگر است.
گلهای ماده ابتدا به رنگ سبز هستند که این رنگ را تا دو روز حفظ می کنند.اگر در این فاصله دانه های گرده به آنها نرسد و عمل لقاح انجام نشود ، رنگ کلاله سه شاخه ای آن به قرمز مایل به قهوه ای تغییر می کند ، سپس کلاله خشک شده و می ریزد . در صورت تلقیح ، خوشه های گل ماده شروع به رشد کرده و دانه های آن به تدریج بزرگ می شوند.پوست نرم خارجی دانه ها در حین رشد ، رنگهای سبز و صورتی آمیخته به زرد و بنفش کم رنگ به خود می گیرد.
از نظر گیاه شناسی میوه پسته در ردیف میوه های شفت طبقه بندی می شود میوه های شفت متشکل از سه قسمت : لایه برون خارجی، لایه میان گوشتی و لایه درون برسخت هستند که درون بر، هسته را می پوشانند. تفاوت میوه های شفت در بخش خوراکی آنها است. در پسته و بادام، هسته (مغز) به صورت خوراکی می رسد، در حالی که سایر میوه جات شفت (زردآلو، هلو)، هسته سخت دارند و میان برگوشتی بخش خوراکی میوه می باشد. درخت پسته برگ ریز است، بدین معنا که در پاییز خزان نموده و زمستان را در خواب می گذراند.
سیستم ریشه در نهال پسته
ریشه زائی درخت پسته بصورت محوری و عمودی است و تا عمق بیش از دو متر داخل خاک فرو می رود. سیستم ریشه زائی عمقی درخت را قادر می سازد تا به اعماق خاک نفوذ کرده و از آب و مواد موجود در آن به خوبی تغذیه نماید و از این رو درختان پسته قابلیت سازش با دوره های طولانی خشکسالی را دارند.
قدرت تولید ریشه فرعی در درخت پسته خیلی ضعیف است و هرگاه انتهای ریشه اصلی قطع شود، درخت خشک شده و از بین میرود.
مرحله نونهالی درخت پسته طولانی است. تا قبل از پنج سالگی، درختان میوه کمی تولید می کنند و از ۱۰ تا ۱۲ سالگی باردهی کامل و اقتصادی درخت آغاز می شود. درخت پسته عادت به رشد عمودی دارد، به نحوی که رشد سریع جوانه انتهائی از رشد جوانه های جانبی در درختان مسن‍تر جلوگیری می کند. این ویژگی‍ها بر نحوه تربیت نهال‍های جوان، هرس درختان بالغ و جوان‍سازی درختان مسن تاثیر زیادی دارد .
منبع:
http://iranpistachio.org/
– راهنمای پسته – ۱۳۸۱- دفتر خدمات تکنولوژی آموزشی وزارت جهاد کشاورزی- بهمن پناهی ، علی اسماعیل پور ، فرزاد فربود ، منصور موذن پور کرمانی ، حسین فریور میهنی