شرکت پارس عمران شهسوار مجری سیستم های ابیاری تحت فشار در رفسنجان
کمبود آب شامل تنش آب، کم آبی و بحران آب است. مفهوم تنش آب نسبتاً جدید است. تنش آب مشکل در یافتن منابع آب شیرین برای استفاده است،که علت آن تخلیه منابع است.بحران آب وضعیتی است که در آن آب قابل آشامیدن و غیر آلوده در یک منطقه کمتر از تقاضای آن است.
اندازه گیری
برخی نقشه ها یی دارند که نشان دهندۀ آب موجود در طبیعت است و کشورهای با حجم پایین تر یا بالاتر آب قابل استفاده را مشخص می کند. برخی دیگر نسبت آب موجود به جمعیت را دارند. رویکرد معمول رتبه بندی کشورها بر مبنای میزان منابع آب موجود در سال به ازای هر فرد است. برای مثال، با توجه به شاخص تنش آب فالکنمارک ،زمانی گفته می شود یک کشور یا منطقه “تنش آبی” دارد که منابع آب سالانه آن کمتر از ۱۷۰۰ متر مکعب به ازای هر فرد در سال است. در سطحی بین ۱۷۰۰ و ۱۰۰۰ متر مکعب به ازای هر فرد در سال، کمبود آب دوره ای یا محدود را می توان انتظار داشت. هنگامی که منابع آب کمتر از ۱۰۰۰ متر مکعب به ازای هر فرد در هر سال باشد، کشور با “کمبود آب” مواجه است. فائو وابسته به سازمان ملل متحد بیان می کند که تا سال ۲۰۲۵، ۹/۱میلیارد نفر در کشورها و یا مناطق با کمبود آب مطلق زندگی می کنند، و دو سوم از جمعیت جهان تحت شرایط تنش خواهند بود. بانک جهانی می افزاید که تغییرات آب و هوایی می تواند تغییر الگوهای آینده دستیابی به آب و استفاده از آن را موجب شود ، در نتیجه افزایش میزان تنش آب و ناامنی، هر دو در مقیاس جهانی به آب بستگی دارند.
یکی دیگر از اندازه گیری ها، به عنوان بخشی از یک ارزیابی گسترده تر از مدیریت آب در سال ۲۰۰۷ ، با هدف ارتباط در دسترس بودن آب و چگونگی استفاده از منابع در نظر گرفته شد. بنابراین کمبود آب به دو بخش «فیزیکی» و «اقتصادی» تقسیم شد. کمبود آب فیزیکی زمانی است که آب برای برآورده کردن تمام خواسته ها کافی نیست، از جمله آب مورد نیاز برای کارآیی موثر اکوسیستم . مناطق خشک اغلب از کمبود آب فیزیکی رنج می برند. گاهی نیز به نظر می رسد که آب فراوان است اما در جایی منابع بیش از حد مصرف می شوند، مانند زمانی که زیرساخت های هیدرولیکی برای آبیاری ، بیش از حد توسعه یافته‌اند. نشانه های کمبود آب فیزیکی عبارتند از: تخریب محیط زیست و کاهش آبهای زیرزمینی. تنش آب به موجودات زنده آسیب می رساند زیرا هر موجودی برای زندگی به آب نیاز دارد.
کمبود اقتصادی
کمبود آب اقتصادی، بعلت نبود سرمایه گذاری در آب و یا نا توانی انسان در برآوردن تقاضای آن، ایجاد می شود. علائم کمبود آب اقتصادی عبارتست از نبود زیرساخت ها، با مردمی که اغلب نیاز به آوردن آب از رودخانه برای مصارف خانگی و کشاورزی دارند. بخش های بزرگی از آفریقا از کمبود آب اقتصادی رنج می برند، افزایش زیرساخت های آب در این مناطق می تواند به کاهش فقر کمک کند. شرایط بحرانی اغلب برای جوامع از لحاظ اقتصادی فقیر و از نظر سیاسی ضعیف است که در محیط خشک زندگی می کنند بوجود می آیند.در دیگر کشورها مانند هند مردم از کمبود آب نیز رنج می برند. در هند کمبود آب مشکل بزرگی است .مردم بر سر چاه می روند تا برای نیاز روزانۀ خود آب بیاورند.به ویژه مردم تهیدست در روستاها و شهرهای بسیار کوچک زندگی مردم بدون آب سخت است.آنها آب را از۴۰ تا ۵۰ کیلومتر دور از روستای خود فراهم می کنند.
تنش آب
پنجاه سال پیش، زمانی که جمعیت در این سیاره از نیم جمعیت کنونی آن کمتر بود، درک مشترک این بود که آب یک منبع بی نهایت است. مردم مانند امروز ثروتمند نبودند ، کمتر کالری مصرف میکردند و گوشت کمتری می خوردند، بنابراین آب کمتری برای تولید مواد غذایی نیاز بود. آنها به یک سوم حجم آبی که ما در حال حاضر از رودخانه برداشت می کنیم نیاز داشتند. امروز، رقابت برای منابع آب بسیار شدید تر است. دلیل این است که در حال حاضر بیش از هفت میلیارد نفر بر روی زمین وجود دارند، مصرف گوشت و سبزیجات و آب در حال زیاد شدن است و رقابت برای آب در بخشهای صنعتی، شهری و سوخت های زیستی بیشتر شده است.
مقدار کل منابع آب شیرین نیز به دلیل تغییرات آب و هوایی که موجب عقب نشینی یخچال های طبیعی، کاهش جریان رودخانه و کوچک شدن دریاچه ها شده، کاهش یافته است. بسیاری از آبخوان ها(سفره های آب زیرزمینی) که بیش از حد پمپ شده‌اند به سرعت پر نمی‌شوند. اگر چه کل منابع آب شیرین مورد استفاده قرار نگرفته است، بسیاری آلوده، شور، نامناسب و یا غیر قابل دسترس برای مصارف شرب، صنعت و کشاورزی شده‌اند. برای جلوگیری از یک بحران جهانی آب، کشاورزان باید برای افزایش بهره وری برای پاسخگویی به تقاضاهای رو به رشد برای مواد غذایی تلاش کنند، در حالیکه صنایع و شهرها به دنبال پیدا کردن راه هایی برای استفاده بهتر از آب باشند.
مقالۀ نیویورک تایمز، “بررسی خشکسالی جنوب شرقی کم آبی را به جمعیت ربط می دهد ، نه گرم شدن زمین”، یافته های پژوهشگران دانشگاه کلمبیا در مورد موضوع خشکسالی در جنوب شرقی آمریکا بین سال های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۷ را خلاصه می کند. این یافته در مجله آب و هوا چاپ شد. آنها می گویند کمبود آب بیشتر ناشی از اندازه جمعیت است تا از کمی بارش باران. ارقام سرشماری نشان می دهد که جمعیت گرجستان در بین سال های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۷ از ۴۸/۶ به ۵۴/۹ میلیون نفر رسیده است. پس از بررسی داده های بدست آمده از ابزار هواشناسی، مدل های کامپیوتری و اندازه گیری حلقه های درخت که منعکس کننده بارش باران هستند، آنها دریافتند که خشکسالی بی سابقه نبوده و ناشی از حالت طبیعی الگوهای آب و هوا و رخدادهای تصادفی آب و هوایی است. “خشکسالی های مشابه در طی هزار سال گذشته روی داده است”، پژوهشگران نوشتند: “صرف نظر از تغییرات آب و هوایی، انتظار می رود که در آینده چنین الگوهای آب و هوایی و با نتایج مشابه روی دهد.” همانطور که دما زیاد می شود، بارش باران در جنوب شرقی افزایش خواهد یافت، اما به دلیل تبخیر ممکن است حتی منطقه خشکتر شود. پژوهشگران با گفتن این مطلب نتیجه گیری کردند که هر بارندگی نتیجۀ فرآیندهای داخلی پیچیده در جو است و به دلیل مقدار زیاد متغیرها پیش بینی بسیار سخت است.
بحران آب
هنگامی که به اندازه کافی آب آشامیدنی مورد نیازوجود ندارد ، خطر بحران آب حس می شود. با توجه به اینکه این مساله یک نگرانی جهانی است، سازمان ملل متحد و دیگر سازمان های جهانی مناطق گوناگونی را، مناطق دچار بحران آب در نظر می گیرند. دیگر سازمانها مانند سازمان غذا و کشاورزی، استدلال می کنند که هیچ بحران آبی در این مکان ها وجود ندارد، اما که باید گامهایی برای جلوگیری از بروز چنین بحرانی برداشته شود.
نشانه ها
چندین نشانه اصلی برای بحران آب وجود دارد.
نبود دسترسی به آب آشامیدنی سالم کافی برای حدود ۸۸۴ میلیون نفر نبود دسترسی به آب بهداشتی کافی و دفع پساب برای ۵/۲میلیارد نفر برداشت زیاد از آبهای زیرزمینی که منجر به کاهش بازده کشاورزی می شود استفاده بیش از حد و آلودگی منابع آب آسیب رساندن به تنوع زیستی درگیری های منطقه ای بر سر منابع کمیاب آب که گاهی ناشی از جنگ است. بیماری های ساری از راه آب و نبود آب بهداشتی لوله کشی یکی از علل عمده مرگ و میر در سراسر جهان هستند. برای کودکان زیر پنج سال، بیماری های ساری از راه آب علت اصلی مرگ و میر است. در هر زمان ، نیمی از تخت های بیمارستان در جهان توسط بیماران مبتلا به بیماری های ساری از راه آب اشغال شده است. به گفته بانک جهانی، ۸۸ درصد از تمام بیماری های ساری از راه آب توسط آب آشامیدنی ناسالم، نبود بهداشت و بهداشت نامناسب ایجاد می شود. آب توازن شکننده اساسی برای تامین آب سالم است، اما عوامل قابل کنترل مانند مدیریت و توزیع منابع آب خود سهم بیشتری در کمبود آب دارند.
گزارش سازمان ملل متحد ۲۰۰۶ که بر مسائل مربوط به حکومت به عنوان هسته اصلی بحران آب متمرکز است، می گوید: “آب به اندازه کافی برای همه وجود دارد” و “کمی آب اغلب به دلیل مدیریت نادرست، فساد، نبود نهادهای مناسب، سستی بوروکراتیک و کمبود سرمایه گذاری هم در ظرفیت انسانی و هم در زیرساخت های فیزیکی است “. داده های رسمی همچنین نشان می دهند ارتباط روشن بین دسترسی به آب سالم و نسبت تولید ناخالص داخلی به درآمد سرانه وجود دارد.
همچنین اقتصاددانان ادعا کرده اند که وضعیت کنونی آب به دلیل نبود حقوق مالکیت، مقررات دولتی و یارانه ها در بخش آب ، باعث قیمت بسیار پایین و مصرف بیش از حد بالای آن است.
پوشش گیاهی و زندگی وحش اساساً بستگی به منابع آب شیرین دارد. مردابها ،باتلاقها و مناطق ساحلی وابسته به منابع پایدار آب هستند، اما اگر دستیابی به آب کاهش یابد ،جنگل ها و سایر اکوسیستم ها نیز به همان اندازه در معرض خطر تغییرات عمده خواهند بود. در مورد تالاب ها، با گسترش جمعیت انسانی مساحت قابل توجهی از حیات وحش گرفته شده تا برای منابع غذایی و خانه سازی استفاده شود. اما مناطق دیگری از کاهش تدریجی آب شیرین آسیب می بینند چون در بالادست، برای استفاده انسان از منابع آب انشعاب گرفته می شود. در هفت ایالت از ایالات متحده بیش از ۸۰ درصد از تمام تالاب تاریخی در دهۀ ۱۹۸۰ پر شده اند، تا اینکه کنگره آمریکا قانون “no net loss”را برای حفاظت تالابها تصویب کرد.
در اروپا نیز از دست رفتن گستردۀ تالابها و در نتیجه از دست رفتن تنوع زیستی رخ داده است. برای مثال بسیاری از باتلاقها در اسکاتلند با افزایش جمعیت انسانی گسترش و یا کاهش یافته اند. یکی از نمونه ها پورتلنتن موس (Portlethen Moss) و درابردین شایر (Aberdeenshire) است.
source:fa.wikipedia.org