کاربرد صحیح کود در باغات پسته

در سالهای اخیر انواع کودهای غنی شده با عناوین متفاوتی مانند کودهای پاکتی، کودهای پلیتی یا پلیت شده، کودهای آلی غنی شده، کودهای غنی شده گرانوله، کودهای مرغی غنی شده، کودهای مرغی پلیت شده و… وارد بازار کود ایران و به ویژه مناطق پسته¬کاری شده است. همواره این سوال مطرح می¬شود که آیا این کودها برای درختان پسته مناسب هستند؟ خصوصیات یک کود مناسب برای تغذیه باغهای پسته چیست؟ آیا این کودها جایگزین مناسبی برای کودهای حیوانی هستند؟ در این نوشته سعی خواهد شد با توجه به نظر کارشناسان مؤسسه تحقیقات پسته کشور، به این سوالات پاسخ داده شود.
کودهای غنی شده چه نوع کودهایی هستند؟
کودهای غنی شده معمولا دارای یک نوع کود حیوانی (آلی) به عنوان کود پایه می باشند که احتمال دارد هر یک از عناصر نیتروژن (ازت)، فسفر، پتاسیم، آهن، روی، منگنز، مس، بُر و … به شکل شیمیایی به آن اضافه و مخلوط شده و به شکل پلیت یا گرانول در کیسه های ۲۰ تا ۳۰ کیلوگرمی (به طور معمول) به بازار ارائه می¬شود.
آیا چنین کودهایی برای درختان پسته مناسب هستند؟
قبل از هر چیز باید گفت که بهترین روش کوددهی زمستانه برای باغ¬های پسته، استفاده از کودهای حیوانی پوسیده به-صورت چالکود (کانال¬کود) در سایه¬انداز درختان و ریختن کودهای شیمیایی لازم براساس نتایج تجزیه خاک و برگ و تاریخچه باغ بر روی آن می¬باشد. کودهای شیمیایی شامل کودهای فسفره، پتاسیمی و ریزمغذی های با کاربرد خاکی است که در صورت لزوم روی کود حیوانی ریخته می¬شود، البته اگر از نظر اجرایی امکان¬پذیر باشد. ریختن کودهای شیمیایی در بین لایه¬ای از کود حیوانی مناسب¬تر است به طوری¬که این کودها کمترین تماس را با خاک داشته باشند.

جایگزینی برای این نوع کوددهی وجود ندارد و استفاده از کودهای غنی شده به عنوان جایگزینی برای کودهای حیوانی (به همراه کودهای شیمیایی مناسب) نباید مدنظر باشد به این دلیل که کودهای حیوانی علاوه بر اینکه مقداری از نیاز غذایی درختان را تامین می¬کنند، باعث بهبود خصوصیات فیزیکی، شیمیایی، حاصلخیزی و بیولوژیکی خاک می¬شوند که در مطالب هفته های قبلی به آن¬ها پرداخته شده است.

اما کودهای غنی-شده کیسه¬ای، در صورتی¬که از نوع مطلوب آن¬ها استفاده شود، تنها می¬توانند تا حدودی نیازهای غذایی درختان را برطرف کنند و به عبارت دیگر فقط اثر تغذیه¬ای دارند و تقریباً بر سایر خصوصیات خاک بی¬تاثیرند. در واقع استفاده از کودهای غنی شده مناسب بر استفاده به تنهایی از کودهای شیمیایی ارجحیت دارد چون تماس کودهای شیمیایی مانند فسفره، پتاسه و عناصر ریزمغذی با خاک را کم کرده و از واکنش¬های ناخواسته آن¬ها با خاک تاحدودی جلوگیری می¬کنند. بنابراین در شرایط خاصی استفاده از کودهای غنی¬شده (بهتر است بگوییم آلی- شیمیایی) می¬تواند مدنظر قرار گیرد.
در چه شرایطی از کودهای غنی شده (آلی- شیمیایی) استفاده شود؟
همان¬طورکه اشاره شد در شرایط خاصی می-توان با کاربرد کودهای غنی¬شده (آلی- شیمیایی) درختان پسته را تغذیه نمود که در زیر به طور فهرست¬وار به اهم آن¬ها اشاره می-شود:
۱- در صورتی¬که باغدار به هر دلیلی نخواهد یا نتواند از شیوه اصولی کوددهی در باغ که کاربرد کودهای حیوانی در چالکود و ریختن کودهای شیمیایی مناسب براساس آزمایش خاک و برگ و تاریخچه باغ بر روی آن می-باشد، استفاده نماید، در چنین شرایطی می-توان با استفاده صحیح از کودهای غنی¬شده (آلی- شیمیایی) مناسب، که در ادامه به شرایط مطلوب آن¬ها اشاره خواهد شد، به تغذیه درختان پسته کمک کرد. این شرایط معمولاً برای باغدارانی که مساحت باغ-هایشان زیاد بوده و احتمالا فرصت کوددهی حیوانی به همه باغ¬های خود را ندارند یا باغدارانی که سال¬های قبل با استفاده از کودهای حیوانی شرایط باغ خود را بهبود داده¬اند و هم¬اکنون می¬خواهند از نظر تغذیه¬ای به درختان خود کمک نمایند، پیش می¬آید.

 

۲- استفاده از کودهای آلی غنی¬شده مناسب خیلی بهتر از استفاده تنها از کودهای شیمیایی فسفره، پتاسه و عناصر ریزمغذی (عمدتاً کودهای شیمیایی حاوی آهن، روی، منگنز و مس) می¬باشد. بنابراین در شرایطی که باغدار فقط تمایل به استفاده از کودهای شیمیایی دارد استفاده از کودهای غنی¬شده، که کودهای شیمیایی همراه با مواد آلی هستند، بهتر بوده و از تثبیت شدن و بهره¬وری پایین کودهای شیمیایی جلوگیری می¬کند.
۳- استفاده از کودهای غنی¬شده پلیتی یا گرانوله به دلیل حجم کمتر، راحت¬تر بوده و حتی کاربرد آن¬ها با کودپاش امکان¬پذیر است. بنابراین باعث صرفه¬جویی در نیروی کارگری شده و کاربرد آن¬ها به زمان و هزینه کمتری نیاز دارد.
۴- کودهای حیوانی برای اثربخشی مناسب خود باید شرایط استانداردی داشته باشند که مهمترین آن¬ها پوسیده بودن (پایین بودن نسبت کربن به نیتروژن)، عاری بودن از مواد خارجی نامناسب (مانند شن، خاک¬اره، کاه و موارد مشابه) و درصد رطوبت نسبتاً پایین است. در صورتی¬که امکان فراهم نمودن کودهایی با چنین استانداردهایی وجود ندارد می¬توان از کودهای غنی¬شده (الی- شیمیایی) مناسب استفاده نمود.
۵- در شرایط خیلی شور که امکان استفاده از کودهای حیوانی در سطح وسیع نیست، کودهای غنی¬شده مناسب معمولا شوری خیلی بالایی
ندارند و چون از حجم کمتری از مواد در مقایسه با کوددهی معمول برخوردارند، می-توان از آن¬ها در شرایط خیلی شور استفاده نمود.
ویژگی¬های کودهای غنی شده (آلی- شیمیایی) مناسب چیست؟
۱- حتی¬المقدور دارای مخلوطی از مواد آلی پوسیده (کودهای حیوانی و مرغی) و بدون مواد خارجی نامناسب باشند.
۲- دارای نسبت متعادلی از کودهای شیمیایی (عناصر غذایی) باشند.
۳- دارای فرمول¬های مختلف مناسب جهت کاربرد در شرایط مختلف خاک و باغ¬های با تاریخچه کوددهی متفاوت باشند.
۴- دارای نسبت کربن به نیتروژن ((C/N و pH پایین باشند.
۵- دارای مقدار عناصر غذایی ادعا شده بر روی کیسه باشند. برای اطمینان باید قبل از خریداری کود، آن را آزمایش نمود.
۶- توسط افراد متخصص و متعهد فرمول¬بندی و تولید شده باشد. همان¬طورکه می¬بینید شرایط یک کود مناسب، جز در مواردی، به راحتی قابل تشخیص نیست، بنابراین باغداران باید چنین کودهایی را از شرکت¬هایی که دارای کادر متخصص و متعهد هستند با شرط دارا بودن عناصر مورد ادعا تهیه نمایند. از آنجا که رعایت اصول تولید کود مناسب باید منجر به اثر بخشی خوب آن کود در باغ و بهبود کمیت و کیفیت محصول شود، توصیه می¬شود که جهت جلوگیری از صرف هزینه-های گزاف، باغداران کود غنی¬شده مورد نظر خود را ابتدا در سطح کوچکی از باغ خود امتحان کرده و در صورت رضایت، برای سال¬های بعد با رعایت شرایط گفته شده در بالا نسبت به استفاده از آن¬ها در سطح وسیع اقدام نمایند.
مؤسسه تحقیقات پسته کشور

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شدعلامتدارها لازمند *

*

bigtheme