شرکت پارس عمران شهسوار مجری سیستم های ابیاری تحت فشار در رفسنجان
عنصر کلسیم در طبقه بندی جدید عناصر غذایی معدنی مورد نیاز گیاه، همراه با دو عنصر ازت و پتاسیم در رده عناصر غذایی پرمصرف اولیه قرار گرفته است. در مورد درخت پسته فسفر به همراه دو عنصر منیزیم و گوگرد جزو عناصر غذایی پرمصرف ثانویه قرار می گیرد. با توجه به نتایج مطالعات جدید عنصر کلسیم از جمله عناصر کلیدی به خصوص در درختانی مثل پسته، گردو، بادام و فندق که دارای پوسته استخوانی هستند می باشد.
علی رغم طبقه بندی فوق از لحاظ فیزیولوژی عنصر کلسیم به طور هم زمان در هر سه رده کم مصرف، پرمصرف و مافوق پرمصرف ( اصطلاح توسط نویسنده برای عناصری که در بعضی از اندام های گیاهی به مقدار خیلی زیادتر از حد معمول و نرمال عناصر پرمصرف یافت می شوند گفته می شود) قرار می گیرد.
از نظر نقش اندوپلاسمی ( داخل سیتوپلاسم ) وجود حدود ۱۰۰ پی پی ام کلسیم کافی است( در حد یک عنصر کم مصرف از نظر مقداری ). از لحاظ آپوپلاسمی و خارج از سیتوپلاسم که عمدتا مربوط به کلسیم موجود در دیواره سلولی است یک عنصر پرمصرف تلقی می گردد. در مورد فندقیان مثل پسته ، گردو و بادام و…. که دارای پوسته استخوانی هستند کلسیم به میزان خیلی زیادتر از عناصر پرمصرف معمول یافت می شود و مورد نیاز می باشد. این مسئله اهمیت و پیچیدگی کار عنصر کلسیم داخل گیاه را نشان می دهد.
جذب کلسیم توسط ریشه درخت:
کلسیم فقط از نوک تارهای کشنده که هنوز مریستم اولیه بوده و حلقه کاسپاری دور سلول های ریشه را نگرفته قابل جذب می باشد. بلافاصله بعد از تبدیل مریستم اولیه به ثانویه دیگر کلسیم قادر به جذب از آن قسمت ریشه نمی باشد.بنابراین فقط طی مرحله ریشه زایی و تشکیل تارهای کشنده است که امکان جذب کلسیم وجود دارد. در مورد درخت پسته این مدت زمان محدود به دو مرحله ریشه زایی اول ( نیمه دوم فروردین بعد از مرحله گرده افشانی) و آخر فصل رشد ( شهریور و مهر) می شود. غیر از دو مرحله فوق الذکر بقیه اوقات کلسیم از ریشه جذب نمی شود.
متاسفانه در همین مدت محدود هم عنصر منیزیم که محل جذب یکسانی با کلسیم دارد خیلی از سایت های جذب را اشغال می نماید. برداشت بی رویه از آبهای زیرزمینی و افت سطح این سفره ها موجب برهم خوردن تعادل بین کلسیم و منیزیم به نفع منیزیم شده است. منیزیم همان عنصری است که موجب تلخی آب می شود، می باشد. در یک سفره آب زیرزمینی با افت سطح آب سفره، مقدار منیزیم هم بیشتر می شود.
یکی از دلایل شیوع گسترده کمبود عنصر کلسیم در باغات به خصوص باغهای پسته همین مشکل مربوط به منیزیم و انهدام سفره های آب زیرزمینی است. کلسیم و منیزیم با هم رابطه آنتاگونیسمی دارند. به این معنی که با ازدیاد یکی از این دو عنصر جذب دیگری کاهش می یابد.
حرکت کلسیم داخل گیاه:
کلسیم پس از جذب از ریشه توسط آوندهای چوبی به اندام های بالایی درخت منتقل می شود. پ.هاش یا واکنش آوندهای چوبی اسیدی بوده و از نظر غلظت هم نسبتا رقیق تر است. بنابراین حرکت عنصر سنگین کلسیم مشکل چندانی ندارد. در مورد آوندهای آبکش که هم پ.هاش قلیایی داشته و هم شیره گیاهی ( پرورده ) غلیظ است حرکت عنصر کلسیم مشکل و با تآنی انجام می شود.
در مورد درختان میوه و محصولات باغی فقط یکی دو هفته اول بعد از تشکیل گل و گرده افشانی که گل هنوز به عنوان یک عضو رویشی شناخته می شود تغذیه آن توسط آوندهای چوبی و از طریق ریشه صورت می گیرد. بعد از آن که گل و میوه تازه تشکیل شده و شروع به رشد به عنوان یک اندام زایشی می نماید تغذیه آن از طریق آوندهای آبکش و به سختی انجام می شود.
پس تا زمانیکه تغذیه با آوند چوبی انجام می شود در رابطه با تغذیه و تامین کلسیم گیاه مشکل خاصی ندارد ولی بعد از زمانی که آوندهای آبکش مسئول تغذیه گل و میوه می شوند تغذیه کلسیمی دچار مشکل می شود.
با لحاظ نکات فوق الذکر زمان تغذیه و دادن کودهای کلسیمی از طریق خاک خیلی مهم و تعیین کننده است. همچنین در مورد محلول پاشی کودهای کلسیمی و تغذیه برگی هم باید دقت کافی شود. خوشبختانه جدیدا کودهای کلسیمی با تکنولوژی ترانس پلکس ساخته شده که براحتی داخل اندام های گیاهی هم آوند چوبی و هم آوند آبکش جابجا می شوند.
source:mahmoodiagri.com