بر اساس گزارشات سازمان کشاورزی و خواربار جهانی (FAO) کل اراضی شور جهان شامل خاکهای شور و سدیک ۸۳۱ میلیون هکتار میباشد که در قارههای آفریقا، آسیا و آمریکا پراکنده شده است (Rengasamy, 2006). اطلاعات بدست آمده از نقشه خاکهای ایران نشان داد که خاکهایی با شوری متوسط و کم حدود ۲۵ میلیون هکتار و خاکهایی با شوری شدید حدود ۵/۸ میلیون هکتار میباشند (FAO, 2000). که بیشترین سطح این اراضی مستعد کشت ولی لمیزرع نیز در استان یزد با درجات ۴ تا ۲۵ دسیزیمنس بر متر واقع شدهاند که بیشتر ناشی از آبیاری با آب شور میباشند.
همچنین بر اساس نسبت بحرانیشدن (یعنی میزان برداشت به میزان دسترسی آب)، ایران دارای نسبت بحرانی بیشتر از ۰/۸ میباشد و در سال ۲۰۲۵ در گروه کشورهای دچار تنش آبی شدید قرار خواهد گرفت (کیانی و عباسی، ۱۳۸۹). ورودی آب به سفرههای زیرزمینی استان یزد یک میلیون و ۲۵۰ هزار مترمکعب در سال میباشد در حالی که سالانه ۱٫۵ میلیارد مترمکعب آب از این سفرهها برداشت میشود و به طور مستمر با بیلان منفی مواجه است.
بنابراین استان یزد دچار محدودیت شدید آب میباشد که با تلاشهای اخیر در راستای خودکفایی در تولید، باز هم فشار بیشتری بر منابع آب وارد خواهد آمد. یکی از راهکارهای افزایش تولید با منابع آب شور موجود، استفاده از کشاورزی شورزیست با گیاهانی است که نیازمندی آنها به آب نیز، در حداقل باشد. از این رو کشاورزی شورزیست یک ضرورت اجتناب ناپذیر، بهویژه در نواحی خشک و نیمه خشک همچون استان یزد به شمار میرود.
کینوا به عنوان شورزیستترین و درعین حال انعطافپذیرترین گیاه به تنشهای غیرزنده همچون خشکی و سرما که تاکنون شناخته شده است، پتانسیل بسیار خوبی برای کشت در مناطق کویری ایران و بخصوص استان یزد است تا حتی بتوان با استفاده از اراضی زیادی که مستعد کشت این گیاه در استان هستند، استان را به عنوان صادرکننده ملی این گیاه به سایر استانها مبدل ساخت.
کینوا بهترین گیاه برای کشت در خاکهایی که شوری dS/m19 و بالاتر از آن دارند، میباشد (Wilson et al., 2002). همچنین این گیاه توانایی رشد و تولید محصول در شرایطی مشابه شرایط شوری آب دریا حتی تا dS/m40 را دارد و حتی در برخی ارقام، شوری تا ds/m 57 را تحمل میکند که این امری فوقالعاده و غیرمعمول در بین گیاهان زراعی است (شوری متوسط آب دریای خزر و خلیج فارس ds/m 35 و حدود شوری خاکهای استان یزد ناشی از آب آبیاری ۴ تا ۲۵ دسیزیمنس بر مترمیباشد).
اگرچه تحمل شرایط شور برای گیاهان، متفاوت است، اما گیاهان معمولا تنها یکسوم شوری آب دریا را میتوانند تحمل کنند (Flowers, 2004) که این خود اهمیت مطالعه این گیاه شورزیست را نشان میدهد. تنش شوری بر روی تمام مراحل رشدی کینوا تأثیرگذار بوده و تغییرات فیزیولوژیک در آن ایجاد میکند اما ارقام کینوای متحمل به شوری، میتوانند در این شرایط زنده بمانند (Jacobsen, 1999) و تولید داشته باشند.
کینوا به مناطق اگرواکولوژیکی متعددی سازگار است. این گیاه به شرایط بیابانی و گرم و اقلیم خشک سازگار بوده و دمای ۴- تا ۳۸ درجه سانتیگراد را تحمل میکند
مطالب بیشتر درمورد این گیاه دوست داشتنی را می توانید از Booklet FAO مطالعه نمایید.
http://samanpart11.vcp.ir/
چهارشنبه ۲۶ آذر ۱۳۹۳ ,