اقلیم مناطق غرب، شمال غربی و شمال شرقی کشور نیمه خشک و مدیترانهای است. میزان متوسط بارندگی سالانه کمتر از ۵۰۰ میلیمتر و عمدتاً در فصل زمستان و اوایل بهار روی میدهد. زمستانها معمولاً سرد و یخبندان و تابستانها معتدل است. خاکهای دشتها و دامنههای کوهستانها نسبتاً عمیق و خاکهای مناطق کوهستانی و تپه ماهورها معمولاً کم عمق است.
محصولات زراعی سالانه، شامل گندم، جو، چغندر قند، سیبزمینی، دانههای روغنی، علوفه، و باغات میوه سردسیری از قبیل سیب، گیلاس و گلابی در دشتها و دامنههای شیبدار کوهستانی است. کشاورزی دیم، شامل زراعت گندم، جو وحبوبات نیز در این مناطق رواج کلی دارد.
در استانهای کرمانشاه، لرستان و کردستان اغلب خاکهای دشتهای رسوبی و دامنهای عمیق و دارای بافت سنگین است. خصوصیات انقباض پذیری و انبساط پذیری زیاد و وجود درز و ترک در سطح خاکها در فصول خشک، از مشخصات دیگر اغلب این خاکهاست. خاکها معمولاً آهکی و زهکشی داخل آنها ضعیف است.
نفوذپذیری خاکها پس از بارندگی و بسته شدن درز و شکافهای سطحی بسیار کم است. کانیهای رسی در این خاکها معمولاً مونت موریلونیت، ایلیت و کلریت میباشد. میزان فسفر قابل جذب در این خاکها معمولاً کم ولی میزان پتاسیم در سطح بالایی قرار دارد. میزان مواد آلی در افق سیاهرنگ سطحی معمولاً از یک درصد بیشتر است. مصرف کودهای شیمیایی فسفره و ازته برای اغلب محصولات زراعی ضروری است.
این خاکها دارای قدرت تولید بالایی بوده و استعداد زیادی برای تولید محصولات زراعی مختلف دارد، ولی به علت بافت سنگین و وضع نامناسب زهکشی، برای کشت درختان میوه، چندان مساعد نیست.
مدیریت صحیح به ویژه در زمینه روشهای صحیح شخم و شیار، به کارگیری ماشین آلات مناسب زراعی، تناوب صحیح و کشت گیاهان مناسب، از عملیات لازم برای بهرهبرداری مهم از این خاکهاست. در ضمن، در صورت آبیاری، با توجه به بافت سنگین، نفوذپذیری کم و وضع نامناسب زهکشی این خاکها، انجام مدیریت صحیح آب و انتخاب روشهای مناسب آبیاری اهمیت زیادی دارد.
خاکهای مناطق کوهستانی و تپه ماهورها در نواحی نیمه خشک و مدیترانهای، عمدتاً دارای پوشش مرتعی یا درختان یا درختان جنگلی پراکنده و معمولاً کم عمق و آهکی است.
در بعضی مناطق خاکها دارای افق تجمع مواد آلی و سیاهرنگ مواد سطحی میباشد و افق تجمع آهک در اعماق پایینی خاک کاملاً مشهود است. این خاکها غالباً به علت چرای بیرویه مراتع، کشت زراعت دیم در اراضی شیبدار و قطع درختان جنگلی، در معرض خطر فرسایش شدید و تخریب قرار دارد و رفت رفته از قدرت تولیدی آنها کاسته میشود.
http:/rasekhoon.net