اثرات سرما در گیاهان

سرما به دو صورت در گیاهان مناطق خشک و نیمه خشک اثر خودش را نشان می دهد یکی اثر مستقیم سرما و دیگری اثر غیر مستقیم. اثر مستقیم سرما باعث می گردد که آب موجود در درون سلول و بافتهای گیاه یخ زده ، افزایش حجم ناشی از یخ باعث پارگی بافتها و در نتیجه مخلوط شدن ترکیبات با هم می شود

بنابراین بعد از اثر مستقیم سرما ، فساد و گندیدگی در بافتهای سرما دیده ، مشاهده می شود. اثرات مستقیم در شرایط دیم تحت تأثیر دو عامل مهم متفاوت هستند .
یکی شدت اعمال سرماست بطوری که اگر سرما تدریجی باشد گیاه قادر است حرارتهای ۱۰ – ۱۸ درجه را هم تحمل کند ( آب کمتری جذب می کند ، ترکیبات غیر قندی را به قند تبدیل می کند و .. ).عامل دیگر پوشش برف است که بصورت پوششی محافظ ، گیاه را محافظت کرده بطوری که با بودن یک لایه ۱۰ Cm از برف گیاه می تواند تا ۳۵- درجه سانتیگراد را تحمل کند. در سرمای غیر مستقیم که آب موجود در خاک یخ می زند و در اثر افزایش حجم بالا می رود و ریشه گیاه که در داخل خاک است با بالا آمدن خاک کشیده شده بخشی بالا آمده و بخشی پاره می شود و بعد از رفع سرما و ذوب یخ ، زخم های موجود در ریشه های پاره شده مواد و آب زیادی را هدر می دهند.

علاوه بر آن ریشه در محیطی پوک با کمترین ارتباطی که با خاک دارد قادر به جذب آب نبوده و در اثر تشنگی تلف می شود. همبستگی بین تحمل سرما و خشکی نشان دهنده آن است که صدمه یخ زدگی و خشکی در گیاهان در نتیجه فرآیند پسابیدگی است.

راههای مقابله با سرمازدگی :

سرمازدگی مستقیم :
کاشت زودتر محصول که زمانی که با سرما روبرو می شود بافت محکم درست کرده باشد . ارقام مقاوم به سرما بکاریم ، غلیظ کردن شیره گیاهی  با دادن کودهای دامی و شیمیایی به خاک که از یخ زدن جلوگیری می کند ، افزایش تراکم کاشت که تا حدی از سرما جلوگیری می کند چون در این حالت رطوبت در خاک زیاد است و این رطوبت دما را تعدیل می کند ( البته تراکم را زیاد در دیم نمی توان بالا برد ).سرمای غیر مستقیم که با غلطک زدن ( غلطک زدن پنجه دهی را تا ۳۰% تحریک می کند ). در بهار که دو شرط اصلی باید داشته باشد یکی به ساقه نرفتن گیاه و دیگری زمین باید گاوورو باشد .

پس اگر هر یک از این دو شرط مهیا نباشد نباید غلطک بزنیم. دیگری حرکت دادن دام در زمین که در این حالت هم باید دو شرط فوق برقرار باشد. اگر رطوبت کم باشد در اثر فشار غلطک تمام اندام گیاه خرد شده و از بین می رود و اگر هم رطوبت بیشتر از گاوورو باشد گیاه به خاک می چسبد و فرو می رود.

دادن کود اوره در پاییز برای گیاه بی فایده است ولی می تواند باعث در یخ زدن خاک شود. سرما روی بذر و جوانه زنی دو تأثیر منفی و مثبت دارد. تأثیر منفی اینکه از جوانه زنی جلوگیری می کند یا طول مدت جوانه زنی را افزایش می دهد و تأثیر مثبت اینکه خواب بعضی از بذور را می شکند.

مقاومترین مرحله رشد گندم به سرما مرحله پنجه زنی می باشد و حساس ترین مرحله خوشه دهی و گلدهی می باشد. در مرحله پنجه دهی سرمای شدید زمستان هم بوته را از بین نمی برد چون نقطه رشد مخفی است.

برای پنجه زنی گندم و جو حرارت پائین و طول روز کوتاه نیاز است. در مرحله جوانه زنی ، سرما درصد تلفات  گیاهچه را زیاد می کند. در مرحله ساقه دهی حساسیت گیاه ( غله ) افزایش می یابد و صدمه سرما زیاد است چون نقطه رشد آشکار می شود.

در مرحله متورم شدن خوشه ( حساسترین مرحله ) سنبله و سنبلچه ایجاد شده اجزاء  مادگی تشکیل شده اند و اگر حرارت روز ۲۵ درجه و شب ۱۶ درجه شود ، خسارت زیادی وارد شده و تعداد گلهای عقیم زیاد می شود. در مرحله خوشه دهی سرمای زیاد تعداد دانه بارور را کاهش می دهد و بافت تخمدان و کلاله را از ببن می برد.

source:shabnamak.mihanblog

 

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شدعلامتدارها لازمند *

*

bigtheme