آب از دیرباز مایه حیات نامیده میشده است و شاید بتوان آن را از معدود هدایای ارزشمند زمین به انسان دانست که بر خلاف مواد ارزشمند مثل نفت تا به حال به دلیل وفور آن در زمین هیچگاه بر سر آن ملتها به جان یکدیگر نیفتادهاند. اما بسیاری از کارشناسان معتقدند دیری نخواهد پایید که تغییرات آب و هوایی و افزایش جمعیت انسانها، این مایه صلح را نیز به محبوب دل قدرت طلبان تبدیل خواهد کرد. پدیده نامبارکی که از هماکنون نشانههای آن ظاهر شده است.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه، دکتر کوین لانسی، رییس دانشکده مهندسی عمران و محاسبات مکانیکی دانشگاه آریزونای آمریکا، یکی از برجستهترین پژوهشگران حوزه آب است که در سفر خود به ایران برای شرکت در کنفرانس شهرهای پایدار که شهریورماه سال جاری در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد در این باره میگوید:« آینده جهان در اختیار صاحبان منابع آبی خواهد بود»
به خاطر یک بشکه آب
تنها چند سال پس از کشف اهمیت حوزههای نفتی در خاورمیانه این منطقه در آتش بحرانها فرو رفت. چرا که اهمیت نفت به عنوان یک ماده کمیاب و مورد نیاز برای قدرتمندان مشخص شد اما لانسی معتقد است در آینده شیپورهای جنگ بر سر آب به صدا در خواهند آمد. وی در این باره میگوید:« قدرت نفت دیری نخواهد پایید که به قدرت آب تبدیل خواهد شد.» تغییر منبع قدرت به گفته لانسی اینگونه معادلات را بر هم خواهد زد:«کشورهایی که میتوانند منابع آبی خوبی فراهم کنند در آیندهای نه چندان دور، قدرت را در جهان به دست خواهند گرفت.» این استاد دانشگاه آریزونا بحران آب را جدیتر از آنچه میداند که به نظر میرسد.
چهره جهان تشنه
غذا یکی از نیازهای اولیه انسان است. شاید کسی باور نکند در عصر علم و تکنولوژی، مردم جهان دوباره طعم قحطی و گرسنگی را در ابعادی مثل گذشتههای دور بچشند اما لانسی با وسیع دانستن ابعاد بحران آب میگوید:« اولین تاثیر بحران آب بر روی منابع بخش کشاورزی خواهد بود که میتواند در آینده قحطی و گرسنگی را به صورت یک مشکل جدی درآورد. چنین مشکلی چالشی را در اولویت بندی مصرف آب پیش پای کارشناسان میگذارد و آنها مجبور خواهند شد بین تامین آب شرب مردم یا مصرف آب در بخش کشاورزی انتخابهای سختی را انجام دهند. بدین ترتیب تامین آب کشاورزی برای تهیه غذای مردم جهان بسیار مسئله حساسی خواهد شد. باید توجه داشت کشورهایی که محصولات کشاورزی خود را صادر میکنند در واقع آب به سایر کشورها میفروشند.»
آب، برق را میبرد
آب که نباشد سدها خشک میشوند. اما این تنها دلیل قطع شدن برق در آینده نخواهد بود. دکتر لانسی ارتباط میان انرژی و آب را یک مسئله بسیار حائز اهمیت میداند. بنا بر گفته پژوهشگر برجسته حوزه آب، در حال حاضر برای جدا کردن نمک از آب دریا و تهیه آب شیرین، انرژی بسیار زیادی لازم است ضمن آنکه بخش نسبتا قابل توجهی از انرژی الکتریکی جهان از سدها تامین میشود.» وی در این باره افزود:« هر راه و روشی که برای تامین آب شیرین استفاده میکنیم نیاز به منابع انرژی فراوانی دارد به همین دلیل بحران آب بر روی منابع انرژی تاثیر جدی خواهد گذاشت.»
چرا آب کم آوردیم
جمعیت جهان طی قرون اخیر به سرعت رشد کرده و این حقیقتی است که دکتر لانسی آن را یکی از علل اصلی ایجاد بحران آب میداند و میگوید:« رشد جمعیت موجب شد تا کشورها به استفاده از آبهای زیرزمینی و منابع دیگری روی آورند که پایدار نیستند. وابستگی به این منابع که به عنوان راه حل کوتاه مدت تامین آب مطرح شده بود، در دراز مدت جهان را به سمت بحران آب سوق داد.» وی هشدار همچنین هشدار میدهد:« هرگونه راه حل کوتاه مدت در این زمینه اثر سوء خود را با گذشت زمان آشکار خواهد کرد.» این پژوهشگر دانشگاه آریزونا همچنین تغییر اقلیم را نیز به عنوان عامل مهم دیگر در به وجود آمدن وضع کنونی و شدت یافتن بحران آب مطرح میکند.
مسئله مشترک فقیر و غنی
برخی میگویند پول حلال مشکلات است اما بحران آب این نظر را رد میکند. دکتر لانسی بحران آب را یک مسئله جهانی می داند که هم کشورهای فقیر و هم کشورهای غنی را در بر میگیرد وی معتقد است کشورهای مختلف از جمله آمریکا برای پیدا کردن فناوریهای مناسب برای مقابله با بحران آب و توسعه آنها هزینههای بسیاری میکنند.
چه باید کرد؟
بحران آب گره ای نیست که به دست یک نفر گشوده شود. برای حل این مسئله باید هر آنچه در زمین داریم به کار گیریم از جمله ابزارهای گره گشایی بشر فناوری است که دکتر لانسی به آن توجه ویژهای دارد و در این باره میگوید:«بدون تردید پیشرفت فناوری اثر قابل توجهی در مسئله آب خواهد داشت. مخصوصا کشورهایی که به آبهای آزاد دسترسی دارند اگر بتوانند فرآیند شیرینسازی آب دریا را با هزینهای پایینتر از سایرین انجام دهند قادرند کنترل روابط بینالمللی را در دست بگیرند.» در این راستا رئیس دانشکده مهندسی عمران و محاسبات مکانیکی دانشگاه آریزونای آمریکا روشهای توسعه داده شده برای استفاده از انرژی خورشید در جداسازی نمک از آب دریا را در شمار فناوریهای مورد توجه محققان میآورد که آینده روشنی برای آنها پیش بینی شده است. وی همچنین روشهای نوین تصفیه فاضلاب را نیز از جمله موارد مورد توجه پژوهشگران دانسته و میگوید:« هماکنون در آمریکا حداقل ۱۰ درصد از آبهای فاضلاب به صورت غیر مستقیم مورد استفاده مجدد قرار میگیرد.» لانسی علاوه بر چنین مواردی، سرمایه گذاری برای مصرف بهتر آب و فرهنگسازی در این زمینه را امری ضروری و همکاری کشورهای مختلف برای جلوگیری از انجام کارهای موازی را مثمر ثمر دانست.
source:http://www.sharif.ir