آبهای غیر متعارف (Unconventional Water)

آبهای غیر متعارف آب منبعی محدود است که به طور مداوم با گردش هیدرولیکی خود به گردش درآمده و تصفیه میشود.

لـیکن بـا افـزایش تقاضا، هنوز روش اقتصادی عملی برای افزایش قابل توجه آب شیرین وجود ندارد. عدم تشخیص و قبول این امـر کـه آب، محدود است، به استفاده ناصحیح و غیر اصولی و بالاخره کمبود آن منجر شده است. هم اکنون کمبود آب، توسعه پایـدار را در بسیاری از کشورها مورد تهدید قرارداده است.

بررسی اجمالی روند افزایش جمعیت و بالا رفـتن سـطح زنـدگی جوامـع انسانی نشان میدهد که مصرف سرانه آب رو به فزونی است و این روند درطول ۹۰ سال گذشته یعنی از ابتدای قرن بیستم تا شروع قرن بیست و یکم همچنان سیر تکاملی را به ویژه در بخش کشاورزی دنبال نموده است. پایین آمدن سطح آبهای زیرزمینی نه تنها باعث گران شدن هزینه پمپاژ آب زیرزمینی شده است بلکه موجب کاهش کیفیت آب نیز میگردد. این مشکلات موجب زیر سوال بردن پایداری منابع آب زیر زمینی برای استفاده کنندگان مختلف بویژه بخش کشاورزی گردیده است. لذا بهره وری از منابع آب های غیرمتعارف که همان فاضلاب ها و پساب ها می باشند به خصوص در بخش کشاورزی حائز اهمیت است.

بنابراین پسابها به عنوان بخشی از منـابع جبـران کننـده نیازهـا در بخـش کـشاورزی به حساب می آیند. لزوم بهره گیری از منابع آبی غیر متعارف، موضوعی است که امروزه بعنوان یک ضرورت اجتناب ناپذیر بویژه در کشور ما نمایان شده است. یکی از گزینه های مطرح در تعادل بخشی به تراز منفی آب زیر زمینی استفاده از فاضلابهای تصفیه شده برای آبیاری محصولات کشاورزی است.

نیاز به منابع آبی جدید در مناطق خشک و نیمه خشک، تدوین شدن استانداردهای استفاده مجدد از فاضلابها و نیاز به کاهش آلودگی منابع آب سطحی، سه عامل عمده رویکرد کشورها به استفاده از فاضلابها در بخش کشاورزی، صنعت و مصارف غیر شرب میباشد. عمده ترین گزینه مصرف آبهای بازیافتی در کشورهای نواحی کم آب و خشک استفاده از آبیاری محصولات کشاورزی یا آبیاری فضای سبز است . در حال حاضر بیش از ۸۵% آبهای سطحی و زیر زمینی دشتهای خراسان صرف فعالیت های کشاورزی میگردد و حقابه های کشاورزی مزبور اکثرا از آبهای متعارف مناسب برای مصارف شهری است ، جایگزین کردن آب بازیافت شهری با حقابه های کشاورزی از نظر فنی و اجرایی مشکل نمی باشد. برای عمومیت دادن آن لازم است قوانینی در اختیار مراجع مربوطه قرار گیرد تا الزام آور برای بخشهای کشاورزی و صنعت باشد و آب بازیافت شده جایگزین این قبیل حقابه ها گردد.

بر اساس مطالعات انجام شده در شهر نیشابور امکان تامین ۴۳ تا۷۶ درصد کسری آب شهر نیشابور بین سالهای ۱۳۸۵ لغایت ۱۴۱۰ از طریق جایگزینی پساب با آب چاههای کشاورزی وجود دارد. پتانسیل خوب این منبع آبی غیر متعارف بخاطر دارا بودن مقادیر قابل توجه مواد مغذی قابل استفاده گیاهان که موجب افزایش تولید و کاهش مصرف کود شده است . همچنین قابلیت مصرف آن در سایر فعا لیتها من جمله: صنعت، فضاهای سبزشهری، میادین ورزشی، پرورش آبزیان و پرندگان آبزی و تولید گیاهان آبزی خوراک دام و بالاخره تقویت سفره آب زیرزمینی با تغذیه مصنوعی و….کاربرد آنرا عمومیت بخشیده است.

در اواخر قرن ۲۰ مزایای کاربرد مجدد فاضلاب بعنوان گزینه ای در توسعه منابع آب رسما تایید گردید و توسط ایالات متحده امریکا و اتحادیه اروپا قانونی شد .در کشور ما نیز به علت وقوع بحران کم آبی استفاده مجدد از فاضلاب جهت توسعه منابع آبی در دسترس و کاربرد آن در کشاورزی اهمیت ویژه ای یافته است. در همین راستا رییس موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، از تصویب طرح ملی استفاده از آب های غیرمتعارف در وزارت علوم تحقیقات و فناوری (شورای عتف) خبرداد. به گزارش ایرنا، ‘سید علی شهپری’ در نشست خبری به تولید سالانه ۳۰ میلیارد مترمکعب پساب های شهری، صنعتی و زه آبها در کشور اشاره کرد و افزود: با ایجاد تصفیه خانه های مدرن و آنالیز علمی می توان آب را به طور مجدد در بخش های مختلف کشاورزی مورد بهره برداری قرار داد. وی اظهارداشت: اجرای طرح آب های تجدید پذیر به ۲۰ میلیارد تومان اعتبار و حمایت دولت نیاز دارد که طی مدت پنج سال قابل اجرا خواهد بود.

وی به محدودیت کشور در منابع آب قابل مصرف به دلیل خشکسالی های مداوم اشاره کرد و اظهارداشت: تحقیقات انجام شده نشان می دهد با تصفیه و بهینه سازی آب های غیرمتعارف می توان بخشی از آب مورد نیاز بخش کشاورزی را تامین کرد. رییس موسسه تحقیقات فنی و مهندسی تصریح کرد: با اجرای این طرح ۶۰ درصد آب های غیرمتعارف قابل بهره برداری و مصرف مجدد خواهد شد.

 

 

nejateab.ir

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شدعلامتدارها لازمند *

*

bigtheme