گیاه کینوا

گیاهی است با نام علمی Chenopodium quinoa willd یکی از گیاهانی که تا کنون در ایران مورد بررسی قرار نگرفته و از آن بهره برداری نشده است گیاهی با نام کینوا که بومی کوه های آند در بولیوی، شیلی و پرو است.علاوه بر دانه، از برگ گیاه جوان به عنوان سبزی تازه و یا به صورت پخته استفاده می شود.از |آنجا که ایران کشوری با تنوع آب و هوایی فراوان و جمعیتی رو به رشد دارد، تانیم نیاز غذایی مردم با استفاده از پتانسیل های تولید محصولات کشاورزی، از ضروریات و الزامات کشور می باشد که وظیفه ای سنگین بر دوش بخش کشاورزی و به خصوص تحقیقات است.

از وظایف تحقیقات کشاورزی بررسی گیاهان جدید و مناسب برای تولید مواد غذایی با توجه به شرایط زراعی در کشور است. کینوا گیاهی است که ارزش غذایی بسیار بالای دانه آن موجب مقایسه ی آن توسط سلزمان خوارئبار جهانی با شیر خشک گردید. جهت بررسی سازگاری و تولید محصول گیاه کینوا بذر دو رقم زراعی کینوا در طی ماموریتی از ایستگاه تحقیقاتی کینوا و سیب زمینی کشور بولیوی آورده شد.این گیاه برای اولین بار در ایران در دو تاریخ کاشت، اردیبهشت و مرداد ماه سال ۱۳۸۸ در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه ی نهال و بذر در کرج کشت گردید نتایج نشان داد که کشت در اوایل اردیبهشت اگرچه گیاه رشد نمود و مستقر گردید، ولی محصول مناسبی تولید نکرد.کشت در مرداد ماه تولید گیاهان مناسب از نظر رشد بوته و تولید محصول نمود.دو رقم کینوا از نظر فرم بوته، ارتفاع بوته، رنگ ساقه،گل آذین، دوره ی رسیدگی، رنگ دانه و تولید محصول دارای تنوع زیادی بودند.وزن گل ماده خشک تک بوته نمونه های گیاهان گزینش شده بین ۹۰-۶۴۸ کیلو گرم و وزن دانه ی آنها بین ۵۴-۳۷۷ گرم بود.میانگین عملکرد رقم Sajama برابر ۲۳۶۲ کیلو گرم در هکتار و Santa Maria معادل ۲۴۹۰ کیلو گرم در هکتار بوده است. شاخص برداشت نمونه های گیاه بین ۴۶/۲۷ تا ۵۳/۶۰ درصد بود.نتایج این تحقیق حاکی از امید بخش بودن این گیاه بعنوان منبعی نو و ارزشمند غذایی در کشور با انجام تحقیقات بیشتر خواهد بود

ارزش غذایی کینوا :

از برگهای جوان به عنوان سبزی تازه یا به صورت پخته در ترکیب غذایی مانند، خوراک سبزیجات، کوکو وآش استفاده می شود.ولی محصول اصلی این گیاه، دانه آن است که دارای ارزش غذایی بالایی است.محصول کینوا در کشورهای آمریکای جنوبی بنام خاویار سبزی و برنج اینکا هم معروف است.ارزش غذایی بسیار بالای دانه یا بذر آن موجب مقایسه ی آن توسط سازمان خواروبار جهانی (FAO) با شیر خشک گردیده است.دانه های این گیاه مقدار سدیم کمتر ولی میزان کلسیم، فسفر، منیزیم، پتاسیم، آهن، مس، منگنز و روی بیشتری از گندم، جو و ذرت دارند. گیاه کینوا تاکنون در ایران مورد بررسی تحقیقاتی و کشت و کار قرار نگرفته است. در این تحقیق برای اولین بار سازگاری، فنولوژی و تولید محصول این گیاه در مزرعه تحقیقاتی در دو فصل مورد ارزیابی قرار گرفت.

مواد و روش ها :

تاکنون گیاه کینوا در ایران کشت و یا مورد تحقیق قرار نگرفته است.بذر دو رقم زراعی کینوا به نام Sajama و Santa Maria از ایستگاه تحقیقاتی کینوا و سیب زمینی کشور بولیوی طی ماموریتی در سال ۱۳۸۷ آورده شد.

برای بررسی سازگاری|، فنولوژی و تولید محصول گیاه کینوا بذر دو رقم زراعی گیاه در اول اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۸ در مزرعه تحقیقاتی موسسه اصلاح و تهیه بذر در کرج در خاک های لومی شنی کشت به صورت مشاهده ای انجام و صفات گیاه و عکس العمل آن در دوره های مختلف یادداشت برداری گردید که در ۱۳ مرداد ماه همان سال در مزرعه ی تحقیقاتی مذکور بذر دو رقم مذکور در ذو تکرار هر تکرار در۴ خط ۵ متری با فاصله ی خطوط ۷۵ و فاصله بوته بر روی ردیف ۱۰-۱۵ سانتی متری کشت شدند برای سهولت در جوانه زنی روی بذور با مخلوط ماسه و کود حیوانی پوسیده پوشانده شد. پس از آن آبیاری انجام شده و بعد از آن بصورت قطره ای هفته ای ادامه داشته است.میزان کود فسفر ۲۰۰ کیلوگرم در هکتارفسفات آمونیوم، کود ازته ۱۲۰ کیلو گرم در هکتار اوره و کود پتاس ۴۰۰ کیلو گرم در هکتار سولفات پتاسیم در زمان تهیه ی زمین استفاده شد. صفات مختلف دو رقم در مراحل رشد مانند: تاریخ جوانه زدن، استقرار گیاه، تاریخ گلدهی، ارتفاع بوته ها، وجود بیماری، آلودگی به آفت، تاریخ رسیدگی، میزان عملکرد و تولید ماده خشک بوته و وزن ریشه یادداشت برداری گردید.

نتایج و بحث :

برای بررسی قوه ی نامیه بذر دو رقم کینوا Sajama و Santa Maria در شرایط گلخانه در اردیبهشت ۱۳۸۸ در داخل گلخانه در کرج کشت شده که بذور دارای قوه ی نامیه ی بالا و طی ۴۸ ساعت جوانه زدند. برای بررسی سازگاری، فنولوژی و تولید محصول گیاه کینوا بذر دو رقم زراعی گیاه کینوا در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۸ در مزرعه تحقیقاتی موسسه اصلاح وتهیه نهال و بذر در کرج به صورت مشاهده ای کشت شدند، بذور بعد از سه روز جوانه زدند و گیاه رشد کرده و استقرار یافتند.در اواخر خرداد تعدادی از بوته های هر دو رقم ورس کردند.بررسی بوته های ورس کرده در آزمایشگاه و با کشت نمونه های آلوده در محیط کشت اسیدی، سیب زمینی، دکستروز آگار نشان داد که آلودگی به جدایه های قارچ Rhizoctonia sp وجود داشت. گیاهان رشد مناسب از نظر رویشی بودند و در اواخر خرداد پانیکل تشکیل و ۹۰% بوته ها به گل رفتند و دربعضی گلها نیز گرده هویدا شد.بذور کاشته شده در مرداد ماه بعد از یک هفته جوانه زده، بعضی از گیاهان بخوبی مستقر نشده و تراکم بوته ها در بعضی خطوط کم که در تاریخ ۰۳/۰۶/۱۳۸۸ واکاری انجام شد. در تاریخ ۱۸ شهریور پانیکل تشکیل و گیاهان در حال گلدهی بودند. در اول مهر هر دو رقم درحال گلدهی کامل و گرده افشانی بودند و تفاوت محسوسی نداشتند. در عین حال هر دو رقمی که پانیکل تشکیل داده بودنند گلدهی را آغاز کردند وجود داشت که علامت گذاری شدند.پس از مدتی پیچیدکی برگ ظاهر شد که دلیلش شته بود که با سمپاشی ایمیداکلوپراید، شته ها از بین رفته و گیاه به حالت نخستین خود بازگشت.گیاهان هردو رقم دارای تنوع از نظر : ارتفاع، رنگ بوته ها، گل آذین، تاریخ گلدهی، رسیدگی و رنگ دانه ها بودند که حاکی از عدم یکنواختی ارقام بود و در آینده بعنوان متبع ژنی مورد بهره برداری در تحقیقات بعدی قرار می گیرد.

 

از نظر رنگ بذور دو رقم کینوا به رنگ های سفید، کرم، زرد، صورتی، طوسی، صورتی و سیاه مشاهده گردید.ارتفاع بوته گیاهان دارای تنوع و در تحقیق بین ۶۴-۱۳۷ سانتی متر بود. میانگین ارتفاع بوته ها برای ارقام Sajama 5/107 سانتی متر و برای رقم Santa Maria 7/99 سانتی متر بود.همانگونه که در گلدهی گیاهان تنوع مشاهده شد در رسیدگی بوته های ارقام فوق نیز تنوع وجود داشت.شاخص برداشت در نمونه های رقم Sajama بین ۴۶/۲۷-۴-۵۹ درصد و میانگین آن ۰۴/۴۵ درصد بود.شاخص برداشت در نمونه های گزینش شده رقم Santa Maria بین ۱۲/۴۸-۵۳/۶۰ درصد بود و متوسط شاخص برداشت رقم Santa Maria برابر ۶۱/۵۵ درصد بود که این نتایج این تحقیق نشان می دهد که رقم Santa Maria دارای دامنه تغییرات بیشتر از رقم Sajama بوده، و در عین حال این رقم دارای عملکرد و شاخص برداشت بیشتری از Sajama بوده است.

 

 

plntnajafi.blogfa

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شدعلامتدارها لازمند *

*

bigtheme