شرکت پارس عمران شهسوار مجری سیستم های ابیاری تحت فشار در رفسنجان
اختلاف دما در مناطق مختلف تا حد زیادی به توزیع خشکی و آب در سطح زمین بستگی دارد. در حقیقت اختلاف گرمای ویژه آب و خشکی در مناطقی از سطح زمین که نزدیک دریاها و اقیانوس‌ها واقع شده‌اند، موجب ایجاد تعادل دمایی در این مناطق می‌شود. آب گرما را به خود جذب می‌کند و این در حالی است که آزاد شدن گرما از سطح آب‌ها در مقایسه با خشکی‌ها بمراتب کندتر است و به همین علت، آب‌ها می‌توانند نقش بسیار مهمی در افزایش و کاهش دمای محیط داشته باشند.
بنابراین تردیدی نیست که دریاها و اقیانوس‌ها می‌توانند در تغییر دما در سطح خشکی‌ها نقش مهمی ایفا کنند. علاوه بر این، یکی از دیگر دلایل اختلاف دما بین خشکی‌ها و دریاها می‌تواند وزش بادهای اقیانوسی باشد. با آغاز یک روز صاف و آفتابی دمای هوا در سطح خشکی بتدریج افزایش می‌یابد. افزایش دما موجب می‌شود جریان هوای گرم بسرعت به ارتفاعات صعود و منطقه کم‌فشاری ایجاد کند.
منطقه کم‌فشار مسیر حرکت نسیم دریا را به طرف خشکی تغییر می‌دهد، اما در مناطق کوهستانی که از آب‌ها فاصله دارند، بادهایی که از طرف کوه‌ها به طرف خشکی‌ها می‌وزند، بادهایی گرم و خشک هستند و برحسب منطقه ممکن است گاهی این بادها گرم و سوزان باشد. در برخی مناطق دمای این بادها به قدری بالاست که می‌تواند پس از گذشت یک دقیقه برف سفیدی را که سطح کوه‌ها را پوشانده، ناپدید کند. در این مناطق بر اثر تابش نور خورشید دمای خاک در مناطق کم‌ارتفاع کوهپایه افزایش می‌یابد و تحت تاثیر پدیده جابه‌جایی هوای گرم به ارتفاعات صعود می‌کند. با صعود هوا دمای آن کاهش می‌یابد و متراکم‌تر می‌شود و در نتیجه به ارتفاعات پایین‌تر حرکت می‌کند. سپس بار دیگر دمای هوا افزایش می‌یابد و این چرخه تکرار می‌شود، اما هنگام شب برعکس آنچه در روز اتفاق می‌افتد، جریان هوای خنک از ارتفاعات به کوهپایه‌ها که هنوز دمای بالایی دارند حرکت می‌کند. سپس دمای هوا افزایش می‌یابد و جریان هوا به ارتفاعات صعود می‌کند و این چرخه تا آغاز صبحی دیگر ادامه خواهد داشت.
در مناطق شهری سطح زمین ترکیبی از مواد مختلف مانند آسفالت و سیمان است که مقدار قابل توجهی از گرما را در طول روز به خود جذب می‌کند و در شب نیز گرمای جذب شده را آزاد می‌کند. به همین علت در شب با افزایش ارتفاع دما خنک‌تر می‌شود. در مناطق وسیعی از زمین در طول یک شبانه روز، شاهد ناپایداری و تغییرات دمایی هستیم، اما در مجاورت اقیانوس‌ها این تغییرات و ناپایداری‌ها بمراتب کمتر است. به همین علت در کشورهایی مانند روسیه، هندوستان، استرالیا و ایالات متحده آمریکا تاثیرات اقلیمی در تغییرات آب و هوایی محسوس‌تر است. در مجاورت آب‌ها اگرچه زمین در طول روز بر اثر تابش نور خورشید گرمای قابل توجهی را به خود جذب می‌کند، اما از آنجا که انرژی زیادی صرف تبخیر رطوبت موجود در هوا می‌شود، دمای هوا افزایش چندان زیادی نخواهد داشت. بنابراین در مناطق ساحلی در طول روز دمای هوا در خشکی‌ها با سرعت بیشتری در مقایسه با آب‌ها افزایش پیدا می‌کند.
هوای گرم خشکی‌ها به ارتفاعات صعود می‌کند و هوای خنکی که از سمت دریا می‌وزد، جایگزین آن می‌شود. هوای گرم خشکی نیز به طرف دریا حرکت می‌کند و در نزدیکی آب گرمای خود را از دست می‌دهد و در سطح دریاها فرود می‌آید، اما پس از پایان روز خشکی‌ها در رقابت با دریاها گرما را با سرعت بیشتری آزاد می‌کند و به دلیل اختلاف فشار، جریان خنک اقیانوسی جایگزین جریان هوای گرم شده خشکی، بسرعت خنک می‌شود.
مترجم: فرانک فراهانی‌جم
منبع: britanica