مدیریت تلفیقی آفات (IPM)

(Integrated Pest Management)

مدیریت تلفیقی آفات روشی است که با در نظر گرفتن مسائل زیست محیطی و جمعیت گونه های موجود، از تکنیک های مختلف کنترل استفاده کرده تا تراکم جمعیت آفات یک اکوسیستم در زیر آستانه اقتصادی قرار گیرد.

 در این روش برای کنترل یک آفت، از چند روش کنترل نظیر:

شیمیایی ، بیولو‍‍‍‍‍‍ژیکی ، زراعی و …. به طور توام استفاده شده وتاکید به این است که با به کار گیری تمام روشهای ممکن سازگار با یکدیگر بتوان جمعیت آفت را در یک برنامه واحد، کنترل و از زیان اقتصادی آن جلو گیری نمود تا عوارض ناشی از این عمل به حداقل برسد.

  • · نکته مهم:

در مدیریت کنترل آفات علاوه بر حفظ و حمایت از دشمنان طبیعی، تقویت آنها نیز هدف می باشد تا پس از اعمال کنترل تلفیقی، جمعیت باقیمانده  توسط عوامل کنترل کننده تحت کنترل در آیند. لذا وجود مقدار کمی آفت -خسارت زیر آستانه اقتصادی- برای بقای دشمنان طبیعی لازم است و لذاحذف کامل آفت از نظر اکولوژیکی صحیح نبوده و اصلا دنبال نمیشود.

مشکلات کاربرد سموم:

۱- افزایش مقاومت آفات

۲- طغیان دوباره آفات

۳- جایگزینی حشره با حشره دیگر (طغیان آفت ثانویه)

  مبارزه غیر اصولی با کرم ساقه خوار برنج موجب جایگزین شدن کرم  برگخوار برنج شده است.

۴- باقی ماندن سموم در محیط زیست

آفت چیست؟

  • · به عبارت ساده ، موجوداتی که از نظر مواد غذایی و زیستگاه با انسان در رقابت بوده ویا ناقل عوامل بیماری زا باشند، آفت نامیده میشوند.
  • · به عبارت علمی تر، در کشاورزی آفت شامل کلیه عوامل زنده و غیر زنده‌ای است که به محصولات کشاورزی صدمه وارد کرده و موجب کاهش کمی و یا کیفی محصول میگردد.

اصول مبارزه

دراین مرحله بایستی تاکتیک مبارزه را ترسیم کنیم. در این مرحله می توان به اشکال زیر اقدام به مبارزه نمود:

مبارزه زراعی:

مبارزه زراعی بیشتر جنبه پیشگیری داشته و ارزان ترین و مقرون به صرفه ترین روش است. مبارزه زراعی می تواند به اشکال زیر صورت گیرد:

۱- تناوب زراعی : مثل تناوب غلات با لگومینوز.   (با تناوب می توان مگس خربزه را کنترل نمود).

۲- شخم و تیلرزدن :

 جهت کنترل شفیره در خاک روش بسیار مناسب است. با این روش می توان آفاتی چون کرم                     غوزه ، کرم برگخوار چغندر و شب پره زمستانی ( اگروستیس ) را کنترل نمود.

۳- از بین بردن بقایای گیاهی :

 بسیاری از آفات در زیر بقایای گیاهی زمستان گذرانی می کنند. سوزاندن شاخه های هرس شده آلوده به پوست خوارها و جمع آوری میوه های آلوده بادام ، پسته ، سیب درختی و انهدام بقایای برنج علیه کرم ساقه خوار برنج-از بین بردن بقایای پنبه علیه کرم خاردار پنبه – زیر خاک کردن برنج علیه کرم ساقه خوار برنج

۴- تغییر تاریخ کاشت :

 با تغییر دادن زمان کاشت می توان زمان رشد گیاه را به گونه ای تنظیم کرد که با سیکل زندگی آفت منطبق نباشد زیرا پارامتر زمان کاشت گیاه ،توسط انسان تنظیم می شود ، در صورتیکه چرخه زندگی آفت به دست طبیعت صورت می گیرد.

۵- استفاده از ارقام مقاوم :علیرغم اینکه استفاده از ارقام مقاوم می تواند جمعیت یک آفت خاصی را کنترل کند ولی ممکن است عواقب اکولوژیکی وخیمی را در برداشته باشد. اما به هر حال استفاده از ارقام مقاوم نیز یکی از روشهای مبارزه می باشد.

– ایجاد مقاومت در گیاه موجب نامساعد شدن شرایط میزبان و تغذیه آفت می گردد.

ایجاد مقاومت در گیاه به دو شکل امکان پذیر است:

                    ¨ الف- فیزیکی

                    ¨ ب- شیمیایی

الف- فیزیکی:

– وجود سیلیس زیاد در شاخ و برگ گیاه  ( روش برای کنترل ساقه خوار برنج )

– وجود کرک زیاد در برگ و ساقه  (علیه سوسک برگخوار غلات و برگخوارسیب زمینی  )

– داشتن غلاف پیچیده و محکم در گیاه ( علیه کرم غوزه)

 ب- شیمیایی: گیاه دارای ممانعت کننده های فیزیولوژیکی باشد مثل:

– اسید بنزوییک و اسید سالسیلیک موجود در برنج

– نیکوتین درهلو ( علیه شته سبز هلو )

۶-  کمبود مواد غذایی لازم جهت تغذیه آفات مثل:

¨ کمبود آسپارژین  در برنج موجب کاهش رشد تخمدان در زنجره می شود.

¨ کمبود اسید لینو لئیک در نیشکر موجب کاهش جمعیت کرم ساقه خوار نیشکر می شود.

¨ کمبود پروتئین در پنبه  موجب کاهش جمعیت کرم غوزه می گردد.

۷- کم کردن تعداد دفعات آبیاری : جهت کنترل کرم غوزه و کرم سرخ

۸- کاشت ارقام دیررس : کاشت آلوی دیررس علیه کرم آلو

مبارزه فیزیکی :

به اشکال زیر میتوان به روش فیزیکی با آفات مبارزه کرد:

۱- سرمادهی:

نگهداری میوه های برداشت شده در درجه حرارت ۵ درجه سانتیگراد به مدت ۲ هفته آفت مگس مدیترانه را کنترل می کند.

۲-گرمادهی:

استفاده از شعله افکن در انبار خالی برای کنترل سرخرطومی یونجه مفید است- قرار دادن علوفه و بذر غلات در درجه حرارت ۵۵ درجه سانتیگراد موجب کنترل سوسک ۴ نقطه ای میشود.

۳- نوردهی:

استفاده از نورهای با طول موج بلند زرد و قرمز در انبار، برخی از حشرات مثل پشه ها را از انبار دور میکند.

۴- امواج رادیویی:

 استفاده از امواج رادیویی در انبار موجب کنترل شپش گندم می شود.

مبارزه  قانونی  :

با وضع قوانین قرنطینه ای و ممانعت از ورود محصولات کشاورزی آلوده می توان به صورت پیشگیرانه با آفات مبارزه نمود

 آفاتی چون کرم ساقه خوار برنج-بید سیب زمینی- سوسک کلرادو- شپشک نخودی مرکبات و… از سایر کشورها وارد ایران شده اند.

مبارزه مکانیکی :

با حفر گودال می توان به مبارزه با ملخ ها برخواست

مبارزه بیولوژیکی :

مبارزه بیولوژیک عبارت است از به کارگیری عوامل زنده علیه موجودات زیان آور.

مبارزه بیولوژیک مبارزه ای کاملا علمی بوده و نیازمند مطالعات وسیع و زمان کافی میباشد.

مبارزه بیولوژیک را می توان از طریق موجودات زنده زیر انجام داد:

 ۱- پارازیت ها (پارازیتوئیدها):

پارازیتوئیدها در مرحله لاروی انگل بوده و در مرحله  بلوغ دارای زندگی آزاد هستند.

مثل برخی از زنبورها و دوبالان (مگس ها).

پارازیتوئیدها روی بدن یا بر روی تخم  و یا روی لارو حشرات دیگر تخم گذاری کرده و نوزاد آنها با تغذیه از محتویات آن، میزبان را از بین می برد

         مانند:

  •             زنبور Telennomus  علیه سن گندم
  •             زنبورTrichograma   علیه کرم ساقه خوار برنج و ذرت
  •             زنبور   Aphytis علیه کرم سیب

۲-پرداتورها (شکارگرها):

 شکارگرها از تخم ، لارو و یا حشرات بالغ تغذیه می کنند((Entomophagous .

پرداتورها معمولا از شکار خود بزرگترند. از جمله پرداتورها به موارد زیر می توان اشاره کرد:

  • کفشدوزک ها: کفشدوزک vedalia cardinalis علیه شپشک استرالیایی

                                  کفشدوزک هفت نقطه ای علیه شته ها

  • کنه ها
  • لارو سخت بالپوشان
  • زنبورها
  • سن ها
  • بالتوری ها علیه شته ها

۳- میکرو ارگانیسم ها:

میکرو ارگانیسم ها نیز میتوانند آفات را کنترل کنند. از جمله  به موارد زیر میتوان اشاره نمود:

۱-  قارچ ها : استفاده از قارچ بیواریا  علیه لارو برخی از پروانه ها یا استفاده از قارچ ها علیه سن گندم

۲- باکتری ها: استفاده از  باکتری باسیلوس توراجنسیس

۳- تک سلولی ها: استفاده از تک سلولی نوزما علیه کرم سفید ریشه

۴- ویروس ها: استفاده از ویروس گرانوپیما علیه کرم سیب در ایران

۵- نماتدها: استفاده از  نماتد نئوآپلک تانا  علیه کرم سفید ریشه

۶- پرندگان: سار علیه لارو آگروتیس

مبارزه فیزیولوژیکی و رفتاری :

در این مبارزه می توان از محرک های شیمیایی برای جمع آوری حشرات مضر در یک نقطه و نابودی آنها و یا گیج کردن و در نهایت فراری دادن آفات استفاده نمود.

– در این روش از محرک های شیمیایی زیر استفاده می شود :

۱- فرمون ها

فرمون ها پیام های شیمیایی درون گونه ای هستند که مهمترین آنها فرمون های جنسی است. از فرمون های جنسی میتوان برای جذب حشرات استفاده نموده و آنها را توسط تله (چسب tangle foot ) نابود کرد. از فرمون های گیج کننده نیز برای کنترل کرم سرخ پنبه استفاده نمود.

۲- آللو کمیکال ها: پیام های شیمیایی بین گونه ای هستند که خود به دو دسته تقسیم می شوند:

  •           کایرومون ها
  •          آلومون ها

 کایرومون ها: پیام های شیمیایی هستند که از سوی گیاهان برای جلب حشرات فرستاده شده و موجب تغذیه یا تخم گذاری حشرات میشوند. مثلا پوست درختان پیر و ضعیف بوئی از خود ساطع میکنند که حشرات پوست خوار را به طرف خود جذب می کنند. که در اینصورت تولید کننده زیان دیده و دریافت کننده سود می برد.

  آلومون ها: پیام های شیمیایی هستند که موجب دور شدن حشرات شده و یا مانع تخم ریزی آنان میشوند. که در اینصورت تولید کننده سود برده و دریافت کنند زیان می بیند.

source:allzist.ir

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شدعلامتدارها لازمند *

*

bigtheme