شرکت پارس عمران شهسوار مجری سیستم های ابیاری تحت فشار در رفسنجان
به منظور تامین نیازهای غذایی درختان پسته سالانه مقادیر قابل توجهی از کودهای شیمیایی نیتروژنه به خاک باغات پسته افزوده می شود.
کودهای شیمیایی در خاک تاثیرات و پی آمدهای متعددی در خاک دارند و هر کود به نوبه خود تبدیل به یکسری از مواد یا عناصر می شود که این عناصر اگر در اختیار ریشه باشند و شرایط از همه نظر بخصوص رطوبت فراهم باشد جذب درختان میشوند.
سولفات آمونیوم (Ammonium sulfate) با فرمول شیمیایی ۲(NH4(SO4 این کود به صورت استاندارد باید این فرمول را داشته باشد (۲۱-۰-۰ + ۲۴% sulfur) یعنی ۲۱ درصد نیتروژن، فاقد فسفر و پتاسیم و همچنین دارای ۲۴ درصد گوگرد (S).
سولفاتهای آمونیوم با جذب رطوبت موجود در خاک تولید اسید سولفوریک یا (H2SO4) می کنند. اسید سولفوریک بعنوان یک نجات دهنده در باغات پسته استان کرمان محسوب می شود بنابراین نتیجه می گیریم بهترین کود ازته برای مصرف در باغات پسته سولفاتهای آمونیوم هستند.
اسید سولفوریک اسیدیته حدود ۱ دارد و بشدت موجب کاهش اسیدیته یا pH اطراف محیط رایزوسفر پسته می شود. کاربرد بیش از حد سولفات آمونیوم خطرناک است و علاوه بر صدمه به ریشه ممکن است موجودات میکروسکوپی احتمالی موجود در منافذ خاک را نیز نابود کند.
یون هیدروژن یا H+ که در اثر دادن کود سولفات آمونیوم به خاک بوفور در خاک آزاد یا release می شوند و جمعیتشان از آنیونهای مضر (Na-، Cl- و …) بیشتر شده و موجب کاهش قلیایت خاک می شوند.
اکسیژن آزاد شده از اسید سولفوریک در خاک موجب افزایش مقدار یا دانسیته O در لابلای درزها و شکاف های مویینی خاک می شود که این تاثیر بسیار مثبتی در خاک بر جای خواهد گذاشت (مثلا رشد بهتر میکروارگانیسم های موجود در خاک).
یکی دیگر از مزایای دادن کود سولفات آمونیوم به خاک در باغات پسته این است که اسید سولفوریک تولید شده با کلسیم موجود در خاک بسیاری از مناطق باغات پسته واکنش داده و تولید گچ خام می کند (البته با اضافه شدن آب باران یا آب آبیاری در مرحله پایانی) به این فرمول ها دقت کنید
سولفات آمونیوم+آب آبیاری=اسید سولفوریک
اسید سولفوریک+کربنات کلسیم= سولفات کلسیم
سولفات کلسیم+آب بارندگی یا آب آبیاری=گچ خام
واکنشها جالب بنظر می رسند بعبارت ساده تر با اضافه کردن سولفات آمونیوم یا اسید سولفوریک به خاک نهایتا میزان گچ خام یا شوره موجود در خاک افزایش خواهد یافت. افزودن گچ خام به خاک باغات پسته یک ضرورت بسیار اساسی ارزیابی می شود گچ علاوه بر کاستن از قلیایت خاک موجب افزایش خاصیت ذخیره آب در خاک و نرمی خاکهای سفت می شود.
بعد از اضافه شدن گچ خام یا شوره به خاک بهتر است خاک مرتب با گچ بهم بخورد. دپو مقادیر زیادی از گچ به صورت توده ای در اطراف ریشه بویژه در شرایط بی هوازی و هوای داغ تابستان موجب تولید گاز سمی سولفید هیدروژن در اطراف ریشه ها شده و موجب خسارت می شود.
بهمین دلیل بهتر است گچ در فصل خواب درختان (زمستان) به باغات داده شود. بر خلاف بسیاری از نقاط دنیا که بارانهای اسیدی موجب آلودگی زیست محیطی بدلیل اسید سولفوریک می شوند ما دعا می کنیم که هر چه بیشتر بارانهای اسیدی در مناطق پسته خیز شروع به باریدن کند.
کود نیتروژنه دوم و پرمصرف ترین کود ازته در باغات پسته ایران اوره با فرمول NH2CONH2 است. فرمول استاندارد اوره ۴۶-۰-۰ است. یعنی ۴۶ درصد نیتروژن و فاقد فسفر و پتاسیم. اوره در خاک تبدیل به دو ماده گازی شکل می شود. اول گاز آمونیاک یا NH3 و دوم گاز دی اکسید کربن یا CO2. به همین دلیل است که اوره بسیار ناپایدار است و بلافاصله پس از مصرف تبخیر می شود.
گاز آمونیاک گازی بسیار سمی برای موجودات زنده خاک است و بنابراین توصیه به استفاده از اوره به صورت پاشش سطی روی سطح خاک است نه دفن کردن مقادیر زیادی از اوره در اطراف ریشه ها. گاز آمونیاک متصاعد شده از اوره در خاک با آب آبیاری یا بارندگی ترکیب شده و تولید NH4OH می کند.
هیدورکسید آمونیوم بشدت موجب قلیایی شدن خاک می شود. بعبارت بهتر کود اوره کود مناسبی برای خاکهای قلیایی باغات پسته ما نیست هر چند که از نظر اقتصادی مقرون بصرفه باشد. مشکل اصلی خاک در باغات پسته استان کرمان بالا بودن اسیدیته یا pH خاک است که ما با اضافه کردن اوره مشکل را بیشتر می کنیم. هیدورکسید آمونیوم می تواند اسیدیته یا pH را به حدود ۱۱ افزایش دهد. به فرمول زیر توجه کنید
اوره+آب آبیاری=گاز دی اکسید کربن+گاز آمونیاک
آمونیاک+آب= هیدروکسید آمونیوم
نویسنده : محمد جمالیزاده تاج آبادی کارشناس ارشد بیماری شناسی گیاهی-عضو انجمن پسته ایران; ساعت ۶:۱۱ ب.ظ روز ۱۳٩۱/۸/۸
باز انتشار:سایت پارس عمران شهسوار