اهمیت انتخاب پایه مناسب در درختان پسته

پایه پسته

پایه پسته

یکی از مهم ترین تصمیماتی که در احداث باغ پسته اتخاذ می شود انتخاب پایه مناسب است.

در باغات پسته ایران از پسته بادامی برای پایه و از ارقام مختلف مثل احمد آقائی، اکبری، اوحدی و غیره برای پیوند استفاده می شود که همگی از نوع پسته معمولی با نام علمی (Pistacia vera) هستند. پایه ها معمولاً مستقیماً در باغ کاشته یا از نهال بذری پسته استفاده می شود. هر بذر پسته از نظر صفات ژنتیکی با بذر دیگر حتی اگر از یک درخت و یک خوشه هم باشند به علت دخالت گرده های نر گوناگونی که در تلقیح بذر شرکت داشته اند، متفاوت است. بنابراین پایه های بذری هیچ یک با پایه دیگر یکسان نیستند و آثارشان بر روی پیوندها متفاوت است. خصوصیات مختلفی مانند میزان محصول، تابعی از یک پایه خوب است که رقم مورد نظر بایستی روی آن پیوند زده شود
محققین امریکایی ابتدا گونه های مختلف خانواده پسته را از چین تا خاورمیانه، شمال آفریقا و آمریکا جمع آوری کرده و به تحقیق درباره نحوه عملکرد آن ها پرداختند. برای انتخاب پایه از پسته معمولی (P. vera) شروع کردند که به علت عدم مقاومت در برابر بیماری های نماتد و گموز پایه مناسبی تشخیص داده نشد. انتخاب های بعدی آتلانتیکا(P. atlantica) و تربینتوس (P. terebinthus) بودند که بعداً آتلانتیکا به علت یکنواختی قطر نهال ها و سهولت پیوند بر تربینتوس ترجیح داده شد.

مشکل بعدی که ابتدا در منطقه سان خوان کالیفرنیا پدیدار شد بیماری قارچی به نام ورتیسیلیوز ناشی از قارچ ورتیسیلیوم(Verticillium)بود. این بیماری باعث اختلال در رسیدن مواد غذایی از طریق آوندها به اندام های گیاه شده که باعث ضعف، زردی، پژمردگی، زوال تدریجی درختان و نهایتاً مرگ درخت می شود. بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی و کندی رشد، آتلانتیکا را از صحنه خارج کرد و اینتگریما با نام تجاری(Pioneer Gold(PG1 و بعداً دو هیبرید PG2 و UCB1 معرفی شدند .
دانشگاه کالیفرنیا در طی سال های ۱۹۸۹ تا ۲۰۰۲ آزمایشاتی جهت تحقیق در مورد مقاومت در برابر سرما، شوری، ورتیسیلیوم، سال آوری و میزان محصول روی درختان پسته با پایه های مختلف انجام داده که نتایج آن به شرح زیر است:
مقاومت به سرمااین آزمایش روی درختان پیوند خورده زیر ۲ سال در زمستان ۱۹۹۰-۱۹۸۹ در کالیفرنیا انجام شد. سرما در آن سال به مدت ۱۱ شب به حداقل ۱۷– درجه سانتی گراد رسید. در این آزمایش ۴۱درصد درختان پایه PG1 خشک شدند در صورتی که هیچ یک از درختان پایه UCB1 خشک نشدند. لازم به ذکر است که با استفاده از روش های بیوتکنولوژی و اصلاح باغی و نیز نگهداری نهال ها در بهترین شرایط نهال هایی تولید شده است که پیش از دو سالگی قادر به پیوند شدن هستند.
مقاومت به شوری
برای بررسی مقاومت به شوری دو تحقیق به مدت ۸ سال یکی در باغ و دیگری در گلخانه انجام شد. همه نمونه ها نسبت به شوری تا ۸ds/m مقاومت نشان داده و کاهش رشد و محصول نسبت به شاهد نداشتند. باید دانست که در شوری بالای ۱۲ds/m همه پایه های پسته مورد آزمایش کاهش رشد و محصول داشتند.
مقاومت در مقابل بیماری های خاکزی
تحقیقی طولانی مدت نشان داده است که PG1 وUCB1 هر دو در مکان هایی با آلودگی قارچی سنگین جان به در برده اند. دو پایه هر کدام مکانیزم دفاعی خاصی نسبت به قارچ ورتیسیلیوم داشتند به گونه ای که درخت های PG1 دچار آلودگی دید شدند ولی مقاومت کردند.
درخت های UCB1 تقریباً آلوده نشدند درحالی که پایه های آتلانتیکا و PG2 به آسانی مبتلا شدند و به سرعت قارچ ورتیسیلیوم در رشد و محصول دهی آن ها اثر گذاشت و باعث تلفات بسیار سنگین شد. قارچ فایتوفتورا عامل بیماری گموز نیز در شرایطی باعث خشک شدن درخت می شود. در زمین هایی که زیر کشت باغات بادام بوده و سپس به باغ پسته تبدیل شده اند قارچ دیگری به نام آرمیلاریا ممکن است مشکل ساز باشد.

تأثیر پایه ها بر کمیت محصول
پایه های مختلف تأثیر قابل توجهی بر میزان محصول پسته دارند اما متاسفانه تا کنون در ایران توجه چندانی از طرف کشاورزان به پایه معطوف نشده است. در کالیفرنیا برای بررسی این موضوع تعدادی درخت با پایه های PG1،UCB1وPG2 وآتلانتیکا با پیوند یکسان (از رقم کرمان) در نظر گرفته شده و به مدت ۱۲ سال از ۱۹۸۹ تا ۲۰۰۱ میزان محصول این درختان جداگانه جمع آوری شد. نتیجه به طور کاملا مشخص به نفع UCB1 بود که وزن خشک محصول قابل عرضه به بازار آن ۴۵ درصد بیشتر از آتلانتیکا، ۱۵درصد بیشتر از PG2 و ۱۹درصد بیشتر از PG1 به ثبت رسید.
پایه UCB1نتیجه تحقیقات و آزمایشات ارزشمند، طولانی و پرهزینه دانشمندان امریکا است که هم اکنون در ایران نیز به تولید انبوه رسیده است .

امید است با توجه به غنای ژنتیکی پسته در کشور ما تحقیقات پیوسته و گسترده ای صورت پذیرد و پایه ای معرفی گردد که برخاسته از اقلیم ایران و قابل رقابت با موفق ترین پایه پسته کنونی ایالات متحده باشد.

 

source:http://iranpistachio.org/

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شدعلامتدارها لازمند *

*

bigtheme