اصلاح خاک های شور و قلیا

در اکثر مناطق کشاورزی ایران که در آب و هوای خشک و نیمه خشک واقع شده اند یا خاک ها از ابتدا و قبل از کشت و کار شور و قلیا بوده و یا در اثر استفاده بی رویه از آبهای زیرزمینی با افت سطح این منابع آب ، آبها شور و قلیا شده اند. استفاده از این آبهای شور و سدیمی موجب شور و قلیا شدن خاک خیلی از اراضی کشاورزی شده اند.
برای اصلاح این خاکها و شوری زدایی عموما مستقیما از منابع آب شیرین استفاده می شود. استفاده مستقیم از آب شیرین برای اصلاح خاک های شور و قلیا خطرناک است. در اثر شستشوی خاک شور و قلیا با آب شیرین، آنیون کلر که عامل شوری است، براحتی شسته شده و از لایه های بالایی خاک خارج می شود.

 
سدیم چسبیده به سطح ذرات کلوئیدی خاک که مسئول قلیا بودن خاک می باشد، با آبشویی شسته نشده و موجب قلیا شدن خاک(alkali soil) می گردد. با این کار نه تنها خاک شور و قلیا اصلاح نمی شود بلکه قلیا هم می گردد. خطرناک ترین نوع خاک، خاک قلیا است که ساختمان آن متلاشی و علاوه بر مختل شدن تهویه، واکنش (pH) آن شدیدا افزایش یافته و به ۹ و حتی بالاتر هم می رسد. برای اصلاح خاک های شور و قلیا همزمان با آبشویی با آب شیرین، باید از املاحی که محلول بوده و دارای کلسیم هستند، استفاده کرد.

 
ارزانترین و دردسترس ترین منبع کلسیمی، برای کمک به اصلاح خاک شور و قلیا، سولفات کلسیم آبدار( گچ کشاورزی ) می باشد. انحلال سولفات کلسیم منجر به آزاد شدن کاتیون کلسیم می گردد. کاتیون کلسیم ، سدیم تبادلی چسبیده به سطوح تبادلی را جایگزین می کند. سدیم تبادلی آزاد شده با آنیون سولفات حاصل از انحلال سولفات کلسیم واکنش داده و تبدیل به نمک محلول سولفات سدیم می شود. سولفات سدیم همراه با آبشویی شسته شده واز خاک خارج می شود.

source:mahmoodiagri.com